३७ प्रव॒त्तिधर्मन्यञ्जकः १४. ५५-६र्‌

प्रयोगो द्विविधश्चैव विज्ञेयो नाटकाश्चयः।
खुक्कमारस्तथाऽऽविद्धो नास्ययुक्तिसमाश्चयः ॥५५॥
"सच्चा विद्धाङ्गहारन्तु ऊेद्यसेद्याहवात्मकम्‌ ।
मायेन्द्रजाख्बहुटं “पुस्तनेपथ्यसंयुतम्‌ ॥५६॥
पुरुषे चं हुभिर्यक्तमद्पखरीकं तथैव च ।
सात्वल्यारभरीप्रायं* नास्यमाविद्धसंल्ञितम्‌ ॥५७॥
डिमः समवकार व्यायोगेहासगौ तथा ।
पएतान्याविद्धसंज्ञानि विज्ञेयानि प्रयोक्तभिः ॥५८॥
एषां प्रयोगः कतैव्यो ष्देत्यद्‌ानवराश्चसैः ।

उद्धता ये च पुरषाः शोयैवीयै बलान्विताः ॥५९॥
नारकं सप्रकरणं भाणो वीशथ्यङ्कनारिके ।
खुकुमारभ्रयोगाणि माचुषेष्वाधितानि तु ॥६०॥
घर्मो या द्विविधा प्रोक्ता मया पूवं द्विजोत्तमाः ।
लौकिकी नास्यधर्मो च तयोर्वक्ष्यामि लक्षणम्‌ ॥६१॥

55 (ना. 59 ; 6. 59). 56-57 (8.1. 6०67; ©७.6०-6 1).
7 ७.8. यत्वा विद्धा °, ततलाविद्धा०. 2 (~. पुंसोनेपभ्य ०. 3 ^. °भरीयुङ्ञ. 58 (8.
शा. 62 ; ७. 62). ग 8. देवर. 59 (8.24111. 63 ; ७. 63). 6० (8.
ता. 64 ; ७. 64). 1 ए. १९८८३ [लल 1 1, 200 8.0. ३५१ अथ बाह्यप्रयोगे
त॒ प्र्ञागदविवजिते। विदिच्वपि भकेज्गं कदाचिद्‌ भरतुराज्ञया । प्ष्ठे कत्वाख कुतपं
नाव्य युखक्ते यतो सुखं भरतः। सा पूर्वा मन्तव्या प्रयोगकाले तु नाय्यज्ञैः॥ द्वाराणि

षट्‌ चेव भवन्ति चाख रङ्ग दिग्‌भागविनिधितानि। नाय्य-प्रयोगेन खलु प्रवेशे
प्राच्यां प्रतीच्यां च दिशि प्रवेशः। विधान्यसुत्कम्य यथाल रङ्गे विना प्रमाणाद्विदिशः
प्रयोगे । रारन्तु यस्मात्‌ सम्रदक्गभार्डं प्राचीं दिशं तां मनसाऽध्यवस्येत्‌ ॥
वयोऽचुरूपः प्रथमं तु वेषो वेषानुरूपश्च गतिप्रचारः । गतिप्रचारानुगतं च पाल्य

पाव्यानुरूपोऽभिनयश्च कायः. 6" (8.7. 7० ; 6. 65).