अष्टमो ध्यायः

भावानां च रसानां च समुत्थानं यथाक्रमम्‌ ।
त्वत््रसादाच्छतं सव॑मिच्छामो वेदितु पुनः ॥१॥
नास्ये कतिविधः कार्यस्तज्ज्ञेरभिनयक्रमः ।

कथं वाभिनयो ह्येष कतिभेदस्तु कीर्तितः ॥२॥
सवमेतद्यथातत्वं भगवन्‌ वक्तुमर्हसि ।

यो यथाभिनयो यस्मिन्‌ योक्तव्यः सिद्धिमिच्छता ॥३॥
तेषां तु वचनं श्रत्वा मुनीनां भरतो सुनिः।

प्रत्युवाच पुनर्वाक्यं चतुरोऽभिनयान्‌ प्रति ॥४॥

अहं वः कथयिष्यामि निखिलेन तपोधनाः ।
यस्मादभिनयो ह्येष विधिवत्‌ समुदाहृतः ॥५॥

यदुक्तं चत्वारोऽभिनया इति तान्‌ ` वर्णयिष्यामः । अत्राह- अभिनय इति
कस्मात्‌ । अत्रोच्यते--अभीत्युपसगः णीन प्रापणार्थो धातुः । अस्यामीनीत्येवं व्यवस्थि-
तस्य अच्परत्ययान्तस्याभिनय इति रूपं सिद्धम्‌। एतच्च धात्वनुवचनेनावधार्यम्‌ ।
भवति चात्र इलोकः-
अभिपूर्वस्तु णीनृधातुराभिसुख्या्थनिण्ये ।
1 यस्मात्‌ प्रयोगं नयति तस्मादभिनयः स्मृतः ॥६॥

विभावयति यस्माच्च नानार्थान्‌ हि प्रयोगतः।
राखाङ्गोपाङ्गसंयुक्तस्तस्मादभिनयः स्मृतः ॥७।
"चतुर्विधश्ेष भवेन्नाख्यस्याभिनयो द्विजाः ।
°अनेकभेदबहुटं नास्चं ह्यसिमन्‌ प्रतिष्ठितम्‌ ॥८॥

1-2 (8 0. 941९). 3 (8.0. 5402). 4 (8.6. 54701). 5 (ए. 5-८ ; 0.5)

6 (8.7; 0.6). ‡* @. इतविष्यामः. 9 (~.चस््मात्‌ प्दार्घात्रयति, 7 (8.8 ; 0.7). 8 (8.9;
७.8). ? (@. चतुबि धपरैव, > @, सेद बाहुल्यम्‌,

हि - चणम